Als ik teams met een verandervraag begeleid, sta ik er bij het begin van het traject altijd uitvoerig bij stil dat veranderen ook altijd loslaten, verliezen en rouwen is. Veranderen vraagt erom dat je een nieuwe situatie omarmt, dat vraagt er ook om dat je afscheid neemt van de oude situatie.

Deze dynamiek illustreer ik aan de hand van een zeer persoonlijk voorbeeld: de geboorte van mijn zoon Merlijn, nu ruim anderhalf jaar geleden.

Vader worden is met recht een veranderproces te noemen. En vanaf de geboorte van Merlijn, of eigenlijk al daarvoor, werd ik geconfronteerd met afcheid.

Ik heb afscheid moeten nemen van een zekere zorgeloosheid in mijn bestaan. Vader zijn betekent je zorgen maken, per definitie. Soms wat meer, soms wat minder. Het komt en gaat, maar is nooit helemaal weg.

Daarnaast moest ik afscheid nemen van de ruimte die ik had om mijn eigen dagen (en nachten…) in te delen. Natuurlijk, die ruimte is nooit absoluut. Als partner, maar ook als collega wordt er een beroep op je tijd gedaan. Alleen, dit beroep is fundamenteel anders wanneer je eigen kind dit beroep doet. Anders zowel in de hoeveelheid tijd, als in de onmiddellijkheid waarmee dit beroep op je wordt gedaan.

𝐎𝐦 𝐌𝐞𝐫𝐥𝐢𝐣𝐧 𝐰𝐞𝐥𝐤𝐨𝐦 𝐭𝐞 𝐡𝐞𝐭𝐞𝐧 𝐢𝐧 𝐦𝐢𝐣𝐧 𝐥𝐞𝐯𝐞𝐧 𝐦𝐨𝐞𝐬𝐭 𝐢𝐤 𝐚𝐟𝐬𝐜𝐡𝐞𝐢𝐝 𝐧𝐞𝐦𝐞𝐧, 𝐞𝐧 𝐡𝐞𝐛 𝐢𝐤 𝐦𝐨𝐞𝐭𝐞𝐧 𝐫𝐨𝐮𝐰𝐞𝐧.

Een van de keren dat ik dit zo vertelde voor een groep, leverde dit bij sommigen van hen weerstand op, zo hoorde ik later:

“Martijn, ik wil je toch graag wat feedback geven. Want jij vertelt dat je moest rouwen toen je vader werd, maar ik en een aantal collega’s van mij herkennen dat helemaal niet. En dan nog iets: er zit ook iemand in de groep die ongewenst kinderloos is. En die hoort dan jouw verhaal. Nu, die kon dat niet zo goed plaatsen. 𝐖𝐚𝐚𝐫 𝐡𝐞𝐛 𝐣𝐢𝐣 𝐧𝐮 𝐨𝐦 𝐭𝐞 𝐫𝐨𝐮𝐰𝐞𝐧?”

In deze reactie zitten twee hardnekkige patronen.

Het eerste patroon is dat we onszelf en anderen soms (impliciet) vertellen dat rouw kwantificeerbare gradaties heeft. Rouw heeft geen gradaties. Het helpt niet om te zeggen dat de een meer of minder te rouwen heeft.

Daarnaast vertellen we elkaar (en ik heb mijzelf dit ook vaak verteld) dat je ‘verdorie’ blij moet zijn dat je een kind hebt, wat veel anderen niet gegeven is. Dus hoezo rouw? Een kind krijgen is toch het mooiste dat er is? Waar heb je het over?

𝐈𝐤 𝐡𝐞𝐛 𝐯𝐞𝐫𝐥𝐨𝐫𝐞𝐧. Mijn verlies is niet erger, of minder erg dat van anderen. Ik kan mijn verlies ook niet ‘wegpoetsen’ omdat ik zo gelukkig was een kind te krijgen. Het verlies dient zich aan en ik heb mijn werk te doen op dit verlies.

Wat heb jij verloren toen je een grote verandering verwelkomde in je omgeving? Welk verhaal vertel jij jezelf waarom je dat verlies niet mag ervaren? En hoe kan ik je hierbij helpen?